Όλοι γνωρίζουμε τι αισθανόμαστε όταν φθάνουμε στα όριά μας και πρέπει να διατηρήσουμε το ρυθμό μας για μερικά βήματα ακόμα. Αλλά τι είναι αυτό που καθορίζει αυτά τα όρια; Υπάρχουν πολλοί διαφορετικοί παράγοντες ανάλογα με την κατάσταση, όπως μελετήσαμε την κούραση τη χρονιά που πέρασε.
Οι ερευνητές προσπαθούν ακόμα να λύσουν όλους αυτούς τους διαφορετικούς παράγοντες και μία νέα πρόσφατη μελέτη προσφέρει μερικές ενδιαφέρουσες νέες ιδέες. Η μελέτη από τον Kevin Thomas και τους συνεργάτες του στο Πανεπιστήμιο του Northumbria της Βρετανίας, διερευνά τη σχετική συμβολή του κεντρικού νευρικού συστήματος σε σχέση με τους μυς έπειτα από διαφορετικές σε διάρκεια μέγιστες προσπάθειες στο ποδήλατο.
Μερικό υπόβαθρο: Αν τρέχεις ή ποδηλατείς μέχρι εξαντλήσεως, οι μύες σου θα είναι κουρασμένοι αφού τελειώσεις. Αυτό μπορείς να μετρηθεί ως μείωση της ‘Μέγιστης εκούσιας συστολής’, τη μεγαλύτερη δύναμη που μπορείς να παράγεις με τους μύες σε μία εκούσια μέγιστη προσπάθεια.
Στη παρούσα μελέτη συμμετείχαν 12 άρτια εκπαιδευμένοι ποδηλάτες οι οποίοι σε διαφορετικές ημέρες, πραγματοποίησαν 3 διαφορετικές προσπάθειες σχετικά με το χρόνο εξάντλησης και με σταθερή ισχύ. Στη 1η προσπάθεια η δύναμη ορίστηκε έτσι ώστε η εξάντληση να έρχεται στα 3 λεπτά κατά μέσο όρο, στη 2η στα 11 λεπτά κατά μέσο όρο και στη 3η στα 42 λεπτά κατά μέσο όρο.
Στο παρακάτω σχήμα φαίνονται οι αλλαγές στο ποσοστό της μέγιστης εκούσιας συστολής του τετρακέφαλου. Στα αριστερά είναι η μικρότερη σε διάρκεια προσπάθεια και στα δεξιά η μεγαλύτερη σε διάρκεια προσπάθεια.
Η κόπωση των μυών όπως αυτή μετράται από την ικανότητα των μυών να παράγουν όσο το δυνατόν μεγαλύτερη δύναμη, είναι λίγο πολύ η ίδια σε κάθε περίπτωση με μία μείωση της τάξεως 15% ή και λίγο περισσότερο.
Αυτό δεν σημαίνει ότι συμβαίνουν τα ίδια πράγματα στο εσωτερικό των μυών. Οι ερευνητές χρησιμοποίησαν εξελιγμένες τεχνικές για την διερεύνηση του σημείου όπου εμφανιζόταν η κόπωση.
Εφαρμόζοντας ηλεκτρική διέγερση στο σχετικό νεύρο, κάνει τους μυς να συσπώνται άμεσα, το οποίο μεταφράζει πόσο έχει αλλάξει η λειτουργία του μυ. Αυτό αναφέρεται ως περιφερική κούραση, από την στιγμή που είναι στους μύες.
Επίσης εφαρμόζοντας διέγερση με τη χρήση ‘διακρανιακής μαγνητικής διέγερσης’ παράγεται ένας παλμός στη περιοχή του εγκεφάλου που στέλνει σήμα στον τετρακέφαλο μυ να συσπάται. Αυτό με κάποιους επιπλέον υπολογισμούς σου δίνει ένα μέτρο του κατά πόσο έχει αλλάξει το μέγιστο σήμα που ταξιδεύει από τον εγκέφαλο στους μυς. Αυτό αναφέρεται ως ‘κεντρική κόπωση’ αφού η μείωση είναι κάπου στον εγκέφαλο ή το κεντρικό νευρικό σύστημα.
Στο παρακάτω σχήμα φαίνεται η άμεση μυϊκή σύσπαση έπειτα από τις 3 προσπάθειες.
Σε αυτή τη περίπτωση η 3-λεπτή προσπάθεια είναι ξεκάθαρα αυτή που παράγει τα υψηλότερα επίπεδα ‘περιφερικής κόπωσης’.
Το επόμενο σχήμα μας δείχνει τις αλλαγές σε σχέση με τη ‘κεντρική κόπωση’. Όσο μεγαλύτερη η διάρκεια τόσο μεγαλύτερη η ‘κεντρική κόπωση’.
Συνοπτικά μπορούμε να πούμε ότι όσο μικρότερη είναι η διάρκεια τόσο μεγαλύτερη είναι η ‘περιφερική κόπωση’ και όσο μεγαλύτερη είναι η διάρκεια τόσο μεγαλύτερη είναι η ‘κεντρική κόπωση’.
Στην πραγματικότητα δεν είναι όμως τόσο απλά. Αυτή είναι η τελευταία μελέτη σε μία μακρά σειρά από μελέτες για την περιφερική και κεντρική κόπωση και ένα πράγμα είναι σαφές, ότι τα αποτελέσματα εξαρτώνται από ακριβείς λεπτομέρειες στις μετρήσεις όπως το είδος της άσκησης, η διάρκεια της άσκησης και άλλοι παράγοντες που κάνουν τη διαφορά.
Ακόμα, υπάρχουν μερικά ενδιαφέροντα σημεία που αξίζει να σημειωθούν. Πρώτο είναι ότι τα αποτελέσματα αυτά είναι ενάντια στην ιδέα ότι ο καθένας έχει ένα συγκεκριμένο ‘κατώφλι’ περιφερικής κόπωσης που είναι πρόθυμος να ανεχθεί.
Επίσης η έντονη άσκηση προκαλεί συσσώρευση των μεταβολιτών όπως: γαλακτικό, πρωτόνια και ATP , τα οποία παράγουν μια αίσθηση δυσφορίας στον εγκέφαλο και μπορεί να επηρεάσει άμεσα την μυϊκή σύσπαση. Αλλά αυτό δεν φαίνεται να έχει ένα συγκεκριμένο κατώφλι που θα πεις ‘Οκ, αυτό ήταν’.
Τέλος η μόνη συμβουλή που μπορούμε να δώσουμε είναι ότι ανάλογα την απόσταση του αγώνα που θα τρέξεις θα πρέπει να υπολογίσεις την ένταση που θα έχει ο ρυθμός σου έτσι ώστε και περιφερική αλλά και κεντρική κόπωση να αργήσουν να έρθουν!
Πηγή: runnersworld.com
Επιμέλεια: Μιχάλης Καραγιώργος, Γυμναστής, Απόφοιτος ΤΕΦΑΑ.