Τα όριά μας : μία ταινία για το άθλημα του παιδιού, του γονιού και του τριάθλου

Ένας αθλητής με αναπηρία πηγαίνει την επτάχρονη κόρη του και τον πεντάχρονο γιο του να τρέξουν έναν από τους πρώτους τους αγώνες παιδικού τριάθλου και θυμάται τον πιο δύσκολο αγώνα που έχει κάνει ποτέ, ένα IRONMAN: μια από τις πιο εξαντλητικές ψυχο-σωματικές δοκιμασίες που μπορεί ν’ αντέξει κανείς σε μια μέρα. Έναν αγώνα που περιλαμβάνει 3,86χλμ. κολύμβηση, 180 χλμ. ποδήλατο και τα 42 χλμ. ενός Μαραθωνίου. Πριν και μετά τους αγώνες η ταινία εξερευνά πως και εάν τα παιδιά μπορούν να καταλάβουν αυτή την ιδέα του ακραίου τριάθλου που τόσο πολύ γοητεύει τους μεγάλους.

Τεχνικά χαρακτηριστικά

Είδος: Ντοκιµαντέρ – Εικόνα: Έγχρωµη, 1.66:1 – Διάρκεια: 78’ – Γλώσσα: Ελληνική µε αγγλικούς υπότιτλους Τεχνική ολοκλήρωση: Φεβρουάριος 2020 – ΤΑ ΟΡΙΑ ΜΑΣ trailer: https://vimeo.com/371465434

Συντελεστές

Κινηµατογράφιση: Παντελής Ματζανάς (GSC), Αργύρης Θέος(GSC), Γιώργος Ευστρατιάδης, Παναγιώτης Στεργιανός, Δ. Γιατζουζάκης.

Μοντάζ: Γιώργος Πατεράκης

Ήχος: Tone Studio – Κώστας Φυλακτίδης, Γιάννης Γιαννακόπουλος

Διεύθυνση Παραγωγής: Δήµητρα Νικολοπούλου, Έντυ Διαµαντόπουλος Παραγωγή: MFC 4 ALL

Έρευνα-Σενάριο-Σκηνοθεσία: Δηµήτρης Γιατζουζάκης

Συμμετέχουν: Γιάννης Χατζήµπεης, Μελίνα, Φίλιππος, Θοδωρής και Κοραλία Χατζήµπεη, Μαρία Φωλά, Γιώργος Μαθάς, Βασίλης Κροµµύδας, Χρήστος Γείτονας, Γρηγόρης Σκουλαρίκης, Ντενίζ Δηµάκη, Νίκος Κουµπενάκης, Βαγγέλης Μπάρλας, Γεράσιµος Κορδάτος, Νίκος Πατεράκης, Σάκης Κωστάρης, Μαριάννα Μπατσαλιά, Κώστας Φύκας, Σωκράτης Πλιάκος, Δηµοσθένης Μιχαλεντζάκης, Κάραµπετ Τουρακιάν, Πελαγία και Λευτέρης Φετζιάν.

Σημείωμα Σκηνοθέτη

Καθώς µένω στο ισόγειο µιας διπλοκατοικίας θυµάµαι το 2006, από το παράθυρο του γραφείου µου, να βλέπω τα πρωινά τον νέο ενοικιαστή του πάνω ορόφου, πότε να φεύγει για τρέξιµο και πότε, µε µια τσάντα στον ώµο, να φεύγει για το κολυµβητήριο. Ανάµεσα στις κουβέντες για το τι θα κάνουµε µε τον καυστήρα και πότε θα αγοράσουµε πετρέλαιο αποκαλύφθηκε πως ήταν ο πρώτος Έλληνας αθλητής µε αναπηρία που διέσχισε κολυµπώντας τα 26 χιλιόµετρα του Τορωναίου κόλπου. Ήταν ο Γιάννης Χατζήµπεης. Τρία χρόνια πριν, τον Σεπτέµβριο του 2003, είχε συλλάβει, οργανώσει και κολυµπήσει µαζί µε άλλους τέσσερις αθλητές µε αναπηρία, το “Αιγαίαθλον”. Μια µαραθώνια κολυµβητική σκυταλοδροµία ανοιχτής θαλάσσης από το

Σούνιο µέχρι τη Μήλο. (140 χλµ) που είχε σκοπό να περάσει µηνύµατα για τους Παραολυµπιακούς Αγώνες της Αθήνας το 2004. (www.aegeathlon.com).

Αργότερα, καλεσµένος στα γενέθλια του Γιάννη, στον απάνω όροφο, γνώρισα κάποιους απ’ αυτούς τους αθλητές όπως τον Σάκη Κωστάρη, τον Νίκο Πατεράκη και τον προπονητή Γιώργο Μαθά, τον πρώτο έλληνα που διέσχισε επίσηµα τη Μάγχη µετά τον Ιάσωνα Ζηργάνο. Ανθρώπους που έχουν παίξει σηµαντικό ρόλο στην προώθηση του αθλητισµού για Άτοµα Με Αναπηρία στη χώρα µας.

Πράγµατι, ενώ οι πρώτοι Παραολυµπιακοί αγώνες έγιναν στη Ρώµη το 1960, στην Ελλάδα άργησε να διαδοθεί ο θεσµός και να γίνουν «προσβάσιµα» τα αθλήµατα. Ο Γιάννης, που γεννήθηκε µε αναπηρία στο αριστερό χέρι, κολυµπούσε χιλιόµετρα στην ανοιχτή θάλασσα από παιδί. Έβαζε και ένα κέρµα στο µαγιό του για το λεωφορείο της επιστροφής. Γράφτηκε σε οµάδα κολύµβησης αλλά ο προπονητής τον έδιωξε αφού δεν ήταν αρκετά ανταγωνιστικός όσο τα αρτιµελή παιδιά. Αυτό δεν τον εµπόδισε, µαζί µε τον Σάκη Κωστάρη, τον Νίκο Πατεράκη και αργότερα τον Γιώργο Μαθά ως προπονητή, να κάνουν διεθνή κολυµβητική καριέρα και να διακριθούν σε πανευρωπαϊκές και παγκόσµιες διοργανώσεις. Με εντυπωσίασε τότε η λάµψη, το χιούµορ και το πνεύµα τους. Κατάλαβα πόσο σηµαντικά είναι τα ψυχικά τους αποθέµατα για να κατορθώσουν τα απίστευτα πράγµατα που έχουν κάνει. Δεν ήξερα εάν είχαν δηµιουργήσει αυτά τα αποθέµατα λόγω αναπηρίας ή εάν τα είχαν έτσι κι αλλιώς από τη φύση τους όπως ο προπονητής τους, ο Γιώργος Μαθάς, που είναι αρτιµελής. Ο αποκαλούµενος και “Πάπας της µαραθώνιας κολύµβησης ” είχε την ίδια εξυπνάδα, απλότητα και παιδική αγνότητα. Δεκατέσσερα χρόνια αργότερα, αυτά τα χαρακτηριστικά είναι σαν να έγιναν η µουσική των 78 λεπτών του ντοκιµαντέρ που ολοκληρώσαµε µε τον Γιάννη.

Στις 6 Ιουλίου του 2014, στις 06.45 το πρωί, στη λίµνη Waldsee, 12 χιλιόµετρα έξω από τη Φρανκφούρτη, ο Παντελής Μαντζανάς, ο Έντυ Διαµαντόπουλος κι εγώ, βρεθήκαµε µπροστά σε ένα απίστευτο θέαµα: 3.015 αθλητές, γυναίκες και άντρες από 20 έως 75 χρονών, ετοιµάζονταν να βουτήξουν. Διαφορετικές ηλικίες, διαφορετικοί σωµατότυποι, διαφορετικές εθνικότητες και φυλές. Απ’ αυτούς οι επαγγελµατίες δεν είναι πάνω από 50. Όλοι οι άλλοι είναι ερασιτέχνες. Είναι η εκκίνηση ενός Ironman, της πιο µεγάλης και µαζικής οργάνωσης µαραθωνίου τριάθλου. Ο Γιάννης, ένας αθλητής µε αναπηρία ανάµεσα σε τρεις χιλιάδες αρτιµελείς, περίµενε κι αυτός όπως όλοι. Εµείς, µε τις κάµερες, ψάχναµε να τον βρούµε αλλά ήταν αδύνατον. Αναρωτιόµουν εκείνο το πρωί εάν τελικά η ταινία που θα κάνουµε θα αποδίδει την ιδέα που του είχε µπει στο µυαλό από το 2011: Να εµφυσήσει στα παιδιά του την αγάπη για τον αθλητισµό προσφέροντάς τους κάποιες ζωντανές αθλητικές εικόνες.

Η κόρη του, Μελίνα, ήταν τότε τριών χρονών και ο γιος του, Φίλιππος, λίγων µηνών. Με τη γέννηση της Μελίνας, µετά από µια περίοδο που ονοµάζει “αγρανάπαυση”, είχε επιστρέψει στον πρωταθλητισµό δοκιµάζοντας τις δυνάµεις του στο Τρίαθλο. Βγήκε έβδοµος στο Ευρωπαϊκό πρωτάθληµα «Paratriathlon» του 2012. Μου παραπονιότανε πως θα µπορούσε να πάει και καλύτερα γιατί ενώ ήταν αρκετά καλός δροµέας και κολυµβητής, στο ποδήλατο ήταν άπειρος. Ήξερε το πάθος µου για το ποδήλατο και σε µια από τις προπονήσεις του, που µε είχε καλέσει να τον συνοδεύσω, µοιράστηκε µαζί µου την απόφασή του να συµµετέχει στο πανευρωπαϊκό πρωτάθληµα Ironman της Φρανκφούρτης. Τι είναι αυτό; Τρίαθλο μαραθωνίων αποστάσεων: 3,86 χλµ. κολύµβηση, 180 χλµ. ποδήλατο, 42 χλµ. τρέξιµο. Όλα σε µια µέρα. Tο ένα πίσω απ’ το άλλο. Είχε ήδη δηλώσει συµµετοχή. Θα άντεχε; Το περιθώριο που είχε µπροστά του για προπονήσεις ήταν λιγότερο από έξι µήνες. Στην οικογένειά του ακόµα δεν είχε πει τίποτα. Του πρότεινα να κάνουµε ένα ντοκιµαντέρ.

Είπα την ιδέα και στη Δήµητρα Νικολοπούλου, σκηνοθέτιδα και κολυµβήτρια στα νεανικά της χρόνια. Ενθουσιάστηκε. Αυτή την ταινία θα την συν-σκηνοθετούσαµε. Αρχίσαµε να οργανώνουµε τις λήψεις και να παρακολουθούµε τον Γιάννη σε κάποιους αγώνες προετοιµασίας στον Σχινιά και στο ΟΑΚΑ. Εγώ θα έγραφα το σενάριο. Θα ήταν µια ταινία για το τρίαθλο, τη φιλία, τη µητρότητα, την πατρότητα καθώς και γι’ αυτά που τραβάνε οι γυναίκες που οι άντρες τους θέλουν να γίνουν IRONMAN. Μια ταινία µε χιούµορ, δράση και αισιοδοξία. Ένα ντοκιµαντέρ που θα παρακινούσε τον κόσµο να µάθει να χαίρεται τη ζωή δοκιµάζοντας τα όρια του. Γι’ αυτόν ακριβώς το λόγο θα είχε και αυτόν τον τίτλο.

Όλ’ αυτά διακόπηκαν βίαια µε τον θάνατο της Δήµητρας που αρρώστησε και πέθανε από καρκίνο µέσα σε έξι µήνες. Το υλικό µε τον Γιάννη να κολυµπάει, να ποδηλατεί και να τρέχει στη Φρανκφούρτη, από τις εφτά το πρωί ως τις οκτώ το βράδυ, εγκαταλείφθηκε. Εγκαταλείφθηκαν και οι προσπάθειες χρηµατοδότησης της παραγωγής. Όλα πάγωσαν για τέσσερα χρόνια. Και τότε, τον Ιούνιο του 2018, έγινε ένα µικρό θαύµα. Η Μελίνα και ο Φίλιππος µεγάλωσαν και ήρθε η ώρα να προσφέρουν εκείνα στον πατέρα τους µια ζωντανή, αθλητική εικόνα: Να τρέξουν έναν από τους πρώτους τους αγώνες παιδικού τριάθλου. Τα κινηµατογραφήσαµε µε τον Αργύρη Θέο και τον Παναγιώτη Στεργιανό. Τους πήραµε συνεντεύξεις τοποθετώντας τα στο φακό µε τον ίδιο ακριβώς τρόπο που κάναµε για τους µεγάλους. Τα υποβάλλαµε στους ίδιους τεχνικούς περιορισµούς και αυτό το πείραµα άνοιξε ένα νέο δρόµο στο µοντάζ και στη µορφή όλης της ταινίας. Άλλα σιωπούσαν, άλλα έκαναν αταξίες, άλλα προσπαθούσαν να συγκεντρωθούν και να ανταπεξέλθουν σοβαρά. Είναι ίσως η πρώτη φορά που ένα ντοκιµαντέρ διερευνά εάν τα παιδιά µπορούν να καταλάβουν κάτι τόσο ακραίο. Γιατί οι µεγάλοι απολαµβάνουν αυτή την κακουχία, αυτό το βάσανο; Γιατί υποβάλλουν τα σώµατά τους σε µια δοκιµασία που βάζει σε κίνδυνο την ίδια την υγεία τους; Γιατί το Ironman είναι τόσο δηµοφιλές;

Παρατηρώντας τις αντιδράσεις των παιδιών µε τον Γιώργο Πατεράκη οδηγηθήκαµε να µοντάρουµε παράλληλα τον παιδικό αγώνα και την κορυφαία διοργάνωση των ενηλίκων. Η προετοιµασία τους, το ταξίδι από το σπίτι τους ως την Παλλήνη και το ταξίδι του Γιάννη από την Αθήνα ως την Φρανκφούρτη, η τεράστια διαφορά κλίµακας χώρου και σωµάτων ενορχήστρωσε αυθόρµητα τις εικόνες σε µια κινηµατογραφική συµφωνία. Οι σκηνές απόκτησαν µιαν άλλη λειτουργία, άρχισαν να φανερώνουν το παιχνίδι της πειθαρχίας που παίζουµε µε τον εαυτό µας και τα παιδιά µας, τη θέλησή µας ν’ ανταποκριθούµε στις προσδοκίες των άλλων ή ν’ απαλλαγούµε απ’ αυτές. Άρχισαν να φανερώνουν µε ποιό τρόπο ο αθλητισµός µας βοηθάει να µεγαλώσουµε και πως, όταν έχουµε πια µεγαλώσει, να κρατήσουµε ζωντανή µέσα µας την παιδική µας αγνότητα. Ένα φάσµα συναισθηµάτων ξεπήδησε απρόσµενα: Αγωνία, ενθουσιασµός, φόβος… Μικρά θραύσµατα χρόνου, πριν και µετά τα τρία αγωνίσµατα, άρχισαν να µοιάζουν µε µεγάλες περιόδους όπως εκείνες ανάµεσα στη µια γενιά και την άλλη κάνοντας την ταινία να μοιάζει σαν µινιατούρα της ζωής.