Η αρθρίτιδα είναι μια ιατρική κατάσταση που επηρεάζει τις αρθρώσεις. Η βαρύτητα της νόσου ποικίλει από ασθενή σε ασθενή, όπως και ο πόνος που βιώνουν. Αφορά όλες τις ηλικίες, με μια από τις πιο κοινές μορφές να είναι η οστεοαρθρίτιδα.
Η οστεοαρθρίτιδα γίνεται όλο και πιο συχνή με την αύξηση της ηλικίας και μπορεί να είναι αποτέλεσμα τραυματισμού ή λόγω αυξημένης χρήσης των αρθρώσεων (στον αθλητισμό ή/και σε χειρωνακτικά επαγγέλματα). Επηρεάζει κυρίως μεγάλες αρθρώσεις όπως αυτές που βρίσκονται στο γόνατο και στο γοφό, ενώ συχνά εμφανίζεται και στα χέρια, στη βάση του μεγάλου δάκτυλου και στη σπονδυλική στήλη. Η έκβαση της νόσου περιλαμβάνει δυσμορφία του οστού, λειτουργική ανικανότητα και πόνο.
Πώς συνδέεται η παχυσαρκία με την οστεοαρθρίτιδα;
H σύνδεση μεταξύ παχυσαρκίας και οστεοαρθρίτιδας υπάρχει αφού έχει φανεί πως η αύξηση του Δείκτη Μάζας Σώματος επηρεάζει αρνητικά την ισορροπία, τη μυϊκή δύναμη, το βάδισμα και το τραυματισμό, εξαιτίας πτώσεων. Παράλληλα, η μυϊκή αδυναμία στους ηλικιωμένους είναι η δεύτερη πιο συχνή αιτία για πτώσεις.
Επίσης, σημαντικό ρόλο στην αιτιοπαθολογία της νόσου έχει και η χρόνια χαμηλού βαθμού φλεγμονή που συνυπάρχει με την παχυσαρκία, συμμετέχοντας με την έκκριση προφλεγμονοδών ουσιών, των κυτοκινών. Αυτές οι ουσίες συνεισφέρουν στον περιορισμό της λειτουργικότητας, στην εξέλιξη της νόσου και στον πόνο.
Γιατί είναι σημαντική η απώλεια βάρους;
Η μείωση του σωματικού βάρους είναι καίριας σημασίας για τη θεραπεία της οστεοαρθρίτιδας, μιας και έτσι μειώνεται το φορτίο που έχει να “μεταφέρει” το γόνατο και μειώνεται η δράση των κυτοκινών. Μια μείωση του σωματικού βάρους κατά 5% είναι αρκετή προκειμένου να μειωθεί ό πόνος, να βελτιωθεί η λειτουργικότητα και να αυξηθεί η κινητικότητα.
Η αξία της υγιούς απώλειας βάρους
Η απώλεια σωματικού βάρους δίχως ισορροπία και έλεγχο μπορεί να οδηγήσει σε απώλεια οστικής και μυϊκής μάζας με αποτέλεσμα τη αύξηση των πιθανοτήτων για κατάγματα. Συνεπώς, η κατανομή των θερμίδων είναι καίριας σημασίας γι’ αυτό προτείνεται:
- 15 – 20% από πρωτεΐνη,
- < 30% από λίπος και
- 45 – 60% από υδατάνθρακες.
Τρόφιμα που μπορούν να φανούν βοηθητικά
Μερικά τρόφιμα έχουν προσελκύσει το ενδιαφέρον αφού λόγω των αντι – φλεγμονοδών τους επιδράσεων ίσως και μπορούν να μετριάσουν τα συμπτώματα της νόσου, όπως τον πόνο.
Τέτοια τρόφιμα είναι:
- Πράσινο τσάι
- Ρόδι
- Τζίντζερ
- Κουρκουμάς
Η σημασία της άσκησης
Η επίδραση της άσκησης είναι διττής φύσης μιας και έχει τόσο πλεονεκτήματα όσο και μειονεκτήματα στην προσπάθεια για βελτίωση της ποιότητας ζωής τους.
Πλεονεκτήματα:
- Βελτίωση της μυϊκής δύναμης
- Ενίσχυση της καρδιαγγειακής κατάστασης
- Μείωση της ινσουλινο – αντίστασης
- Προώθηση του ευ – ζην
- Ενίσχυση της πιθανότητας να διατηρηθεί η απώλεια του σωματικού βάρους
Μειονεκτήματα:
- Πιθανόν μπορεί να προάγει την απώλεια χόνδρου
- Περιορισμένη επίδραση στην απώλεια βάρους ή ακόμα μπορεί να έχει και ανασταλτική επίδραση
- Αύξηση του κινδύνου για τραυματισμό
Παρ’ όλα αυτά το περπάτημα, ασκήσεις στο νερό αλλά και ασκήσεις μυικής ενδυνάμωσης είναι αρκετά επιβοηθητικές για τη βελτίωση της καθημερινότητας των ασθενών.
Η συμπεριφοριστική παρέμβαση μπορεί να καθορίσει την έκβαση της θεραπείας
Η συμπεριφοριστικά θεωρία περιλαμβάνει:
- Τις προσδοκίες που προέρχονται από το ίδιο το άτομο:
Αφορούν τις πεποιθήσεις του ατόμου ώστε να ικανοποιηθούν οι απαιτήσεις του για τη συγκεκριμένη περίσταση. Αυτές οι πεποιθήσεις καθορίζονται από: τη συμπεριφορά, τα φυσικά συμπτώματα (π.χ. πόνος, κούραση), όρεξη και κοινωνικο/ περιβαλλοντικοί παράγοντες.
- Τις εξωτερικές προσδοκίες:
Αναφέρονται στο κόστος και στο όφελος μιας συμπεριφοράς. Οι άνθρωποι προθυμοποιούνται να δοκιμάσουν όταν τα οφέλη μιας παρέμβασης είναι περισσότερα από το κόστος αυτής.
- Τα κίνητρα:
Αναφέρονται στην αξία όταν οι άνθρωποι συνδέουν την παρέμβαση με την έκβασή της. Η εξατομίκευση είναι πολύ σημαντική προκειμένου η παρέμβαση να είναι επιτυχημένη.
Ο συνδυασμός ισορροπημένης διατροφής μαζί με επιθεωρούμενη άσκηση μπορεί να επιφέρει θεαματικές αλλαγές στην καθημερινότητα των ανθρώπων με οστεοαρθρίτιδα. Έτσι, όχι απλά μπορεί να επιβραδυνθεί η νόσος αλλά παράλληλα θα μπορούν να νιώθουν πως μπορούν να είναι αυτάρκης, δίχως να πονάνε και να αισθάνονται περιθωριοποιημένοι.
Πηγή: nutrinews.gr
Επιμέλεια: Μαρία Μεντζέλου, Πτυχιούχος Τμήματος Επιστήμης Διαιτολογίας – Διατροφής, Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο