Ο ορισμός
Το «comfort food» είναι μια τροφή ή ένα γεύμα που παρέχει νοσταλγική ή συναισθηματική αξία σε κάποιον και μπορεί να χαρακτηρίζεται από την υψηλή θερμιδική περιεκτικότητα, τον τρόπο προετοιμασίας (τελετουργικό ή μηδενικό) ή τη θερμοκρασία του γεύματος (ζεστό πχ σούπα ή κρύο πχ παγωτό).
Σε ελεύθερη ελληνική μετάφραση θα μπορούσαμε να τα πούμε «θαλπωρικά τρόφιμα» ή «θαλπωρικά γεύματα».
Ποια τρόφιμα χαρακτηρίζονται ως «comfort food»
H ταυτοποίηση συγκεκριμένων τροφίμων ως «θαλπωρικά» μπορεί να είναι ιδιοσυγκρασιακή αλλά υπάρχουν κάποια κοινά σημεία.
Τα κοινά αυτά σημεία είναι συνήθως η υψηλή θερμιδική πυκνότητα, η υψηλή περιεκτικότητα σε ζάχαρη ή/και αλάτι, η ζεστασιά – η θερμοκρασία του τρόφιμου.
Μπορεί να είναι το αγαπημένο μαμαδίστικο φαγητό, οι ζεστές πατάτες, το λιωμένο τυρί στην πίτσα, η (λιωμένη) σοκολάτα, το (λιωμένο) παγωτό ή μια ζεστή σούπα, η φασολάδα ή το (ζεστό) ρυζόγαλο.
Το στρες
Οι ενήλικες, όταν υποφέρουν από συναισθηματικό στρες, στρέφονται προς αυτό που θα μπορούσε να ονομαστεί «comfort food» – τρόφιμα που σχετίζονται με την ασφάλεια της παιδικής ηλικίας, όπως το αγαπημένο φαγητό από τη μητέρα.
Το εγκεφαλικό σύστημα ανταμοιβής είναι ένας καταπραϋντικός μηχανισμός γρήγορης – και βραχείας – αντιμετώπισης των αρνητικών συναισθημάτων.
Οι μελέτες γύρω από το σύστημα ανταμοιβής υποδεικνύουν ότι η κατανάλωση comfort foods ενεργοποιείται στους άνδρες από θετικά συναισθήματα αλλά αρνητικά από τις γυναίκες.
Καταλαβαίνετε βέβαια, πως υπάρχει και μια μορφή «εκπαίδευσης» όσο μεγαλώνουμε. «Εκπαιδευόμαστε» να ανταμειβόμαστε με τη σοκολάτα όταν παίρναμε υψηλούς βαθμούς στο σχολείο , και αυτό το όμορφο συναίσθημα αναζητούμε και όποτε ως ενήλικες νιώθουμε πιεσμένοι.*
*θα επανέλθουμε σε αυτό το μεγάλο κεφάλαιο της μη-ανταμοιβής με φαγητό στα παιδιά, προσεχώς.
Τελικά, μπορούν τα comfort foods να μας κάνουν να αισθανθούμε καλύτερα;
Λοιπόν, ναι, μπορούν πραγματικά! Αυτή η μορφή «αυτοθεραπείας» προκαλεί μια σύνθετη νευροβιολογική αντίδραση που συνεπάγεται την απελευθέρωση νευροδιαβιβαστών, όπως οι ενδορφίνες και η ντοπαμίνη, που έχουν «καλή αίσθηση». Μας κάνουν να αισθανόμαστε καλύτερα.
Πέρα από την ψυχολογική επίδραση, τα «θαλπωρικά τρόφιμα» δεν είναι απαραίτητα ανθυγιεινά.
Μια ζεστή κοτόσουπα ή ένα ζεστό oatmeal μπορεί να δώσουν τη θαλπωρή που αναζητούμε μετά από μια κρύα δύσκολη μέρα στη δουλειά αλλά επίσης θα μας δώσουν και πολύτιμες βιταμίνες, αμινοξέα και θα μας ζεστάνουν σωματικά-στην πραγματικότητα δηλαδή.
Το «πρόβλημα» ξεκινάει όταν η ποσότητα που καταναλώνεται δεν έχει μέτρο, δεν έχει όριο.
Ιδέες και προτάσεις
Βρείτε «θαλπωρικά» τρόφιμα που θα κατευνάσουν τα αρνητικά συναισθήματα και θα σας κάνουν και καλό σωματικά. Μην προσπαθήσετε να κόψετε τη συνήθεια, απλά…αλλάξτε τον τρόπο, αν κρίνετε πως χρειάζεται.
Πχ…
Αντί για σοκολάτα, δοκιμάστε ζεστό ρόφημα κακάο με μέλι
Αντί για μπεργκερ , δοκιμάστε μια σούπα όπως η κοτόσουπα ή ο τραχανάς
Αντί για πάστα ή παγωτό, δοκιμάστε ρυζόγαλο ή ζεστό oatmeal
Τι να κρατήσετε
Τα comfort foods δίνουν μια θαλπωρή σε περιόδους στρες και αυτό είναι OK. Προσέξτε να μην «εθιστείτε» σε αυτή την «αυτοθεραπεία», αλλά βρείτε υγιεινές θαλπωρικές εναλλακτικές που κρατάτε το όριο της μερίδας σας.
Eπιμέλεια: Χαρά Σκουλαρίκη, Διαιτολόγος- Διατροφολόγος, MSc,
Yπεύθυνη λειτουργίας NutriNews.gr