Να σκέφτεσαι πώς θα τρως υγιεινά και όχι τις θερμίδες!
Η καταμέτρηση των θερμίδων μπορεί να γίνει πολύ χρονοβόρα διαδικασία και επίσης να σου καταστρέψει την ψυχολογία, συνεπώς δεν είναι καθόλου παραγωγικό. Όμως πολλοί συνεχίζουν ακόμα να το κάνουν.
- Χρησιμοποιούν τις εφαρμογές καταμέτρησης θερμίδων και σημειώνουν κάθε τι που τρώνε,
- στη συνέχεια νιώθουν ενοχές όταν ξεπερνούν τις ‘συνιστώμενες’ θερμίδες και τρέχουν στο γυμναστήριο για να μπορέσουν να διορθώσουν τη ζημιά.
Όμως, δεν αξίζει να τους κατηγορίσεις: Η ιδέα του ελέγχου των θερμίδων θεωρείται ένας από τους πιο δημοφιλής τρόπους για τον έλεγχο της απώλειας βάρους.
Μπορεί από τη μία να έχει αξία η καταγραφή των τροφίμων που έχεις καταναλώσει για να έχεις μια αίσθηση τι έχεις φάει μέσα στην ημέρα και να έχεις μια ιδέα τι έχει πολλές και λίγες θερμίδες (π.χ. κέικ: πολλές, μπρόκολο: λίγες), αλλά είναι τραγικό λάθος να σπαταλάς το χρόνο σου για να μετράς μία μία τις θερμίδες που τρως.
Φυσικά, οι θερμίδες μετράνε, μιας και είμαστε ό,τι τρώμε, αλλά το να μετράς τις θερμίδες είναι μια πολύ επικίνδυνη πρακτική. Όχι μόνο γιατί εστιάζοντας στα νούμερα μπορεί να χάσεις την απόλαυση, αλλά και γιατί μπορεί η καταμέτρηση να σου γίνει έμμονη ιδέα. Για όποιον έχει ιστορικό με τις διατροφικές διαταραχές, η καταμέτρηση θερμίδων καλό είναι να αποφεύγεται. Αν αντιμετωπίζεις κάποια ή τώρα την ξεπερνάς, θα ήταν συνετό να μιλήσεις με το γιατρό σου πριν αλλάξεις τις διατροφικές σου συνήθειες.
Να μη ξεχνάς ότι η απώλεια βάρους είναι πολύ περισσότερα από απλά θερμίδες. Συμπεριλαμβάνει:
- την άσκηση,
- το πόσο κοιμάσαι,
- πόσο αγχωμένος είσαι και
- προβλήματα υγείας που πιθανόν δεν ελέγχεις, όπως ορμονικές αλλαγές.
Γι’ αυτό το βάρος δεν είναι ο στόχος σου. Είναι σημαντικό να ξέρεις πόσο εξατομικευμένη είναι αυτή η διαδικασία και να καταλάβεις πώς πρέπει να το κάνεις με υγιεινό τρόπο για σένα!
Σιγουρέψου ότι ο στόχος σου είναι ρεαλιστικός για το σώμα σου και για το χρόνο και την ενέργεια που μπορείς να αφιερώσεις.
Όποιος και να είναι ο στόχος σου, το να ξοδεύεις άπειρο χρόνο και ενέργεια στις θερμίδες δε θα σε πάει μακριά. Να γιατί.
1.Πιθανόν δεν έχεις ιδέα πόσες θερμίδες έχεις ανάγκη πραγματικά.
Για να μετράς αξιόπιστα τις θερμίδες για να χάσεις βάρος, θα πρέπει να ξέρεις το βασικό μεταβολικό σου ρυθμό, ή πόσες θερμίδες το σώμα σου καίει κάθε μέρα απλά για να μένει ζωντανός και να διατηρεί όλα τα συστήματα σε λειτουργία. Εκτός από την έμμεση θερμιδομετρία – η διαδικασία στην οποία φοράς μια μάσκα και σου μετρά την ποσότητα οξυγόνου που εισπνέεις και του διοξειδίου του άνθρακα που εκπνέεις – όλες οι άλλες μετρήσεις είναι πιο αυθαίρετες. Αν και είναι η πιο αξιόπιστη μέτρηση, ακόμα και αυτή μπορεί να κάνει λάθος. Αν ακόμα και η καλύτερη μέθοδος μπορεί να κάνει λάθος, τότε γιατί να χρησιμοποιείς εφαρμογές ή εξισώσεις ώστε να καθορίσεις πόσο πρέπει να τρως;
2.Δεν ξέρεις πόσες θερμίδες το σώμα σου απορροφά από το φαγητό.
Ας πούμε ότι είναι κάποιο θαύμα, ξέρεις ακριβώς πόσες θερμίδες χρειάζεται να φας κάθε μέρα για να χάσεις βάρος. Αυτό είναι τέλειο, αλλά δεν είσαι εκτός κινδύνου, χάρη στην αμφιβολία που προσφέρει η απορρόφηση.
Συνηθίζαμε να ξέρουμε ότι από τη στιγμή που 3.500 θερμίδες είναι ίσως με ένα κιλό, καθε φορά που τρως επιπλέον 3.500 θερμίδες από αυτές που το σώμα σου χρειάζεται, θα καταλήγεις να αυξάνεις το βάρος σου. Τώρα ξέρουμε καλύτερα: Δεν είναι όλες οι θερμίδες ισοδύναμες.
- Από το πώς το τρόφιμο επεξεργάζεται,
- ως το πόσες φυτικές ίνες περιέχει καθορίζεται το πόσες θερμίδες θα απορροφήσεις από αυτό, μέχρι και
- τα βακτήρια στο έντερο σου ίσως παίζουν ρόλο στο πώς πέπτεις τα τρόφιμα και πόσες θερμίδες προσλαμβάνεις από αυτά.
Για παράδειγμα, θα απορροφάς περισσότερες θερμίδες από το μαγειρεμένο κρέας σε σχέση με το ωμό και από το φυστικοβούτυρο αντί για τα ολόκληρα φιστίκια. Εξαιτίας της διαφοράς μεγέθους, μια γλυκοπατάτα ποικίλει σε θερμίδες από μια άλλη πριν ακόμα την επιλέξεις από το ράφι του σουπερμάρκετ. Οι θερμίδες που απορροφώνται είναι μια πολύπλοκη υπόθεση για αυτό οι εφαρμογές που κυκλοφορούν στην αγορά δεν μπορούν να ανταποκριθούν απόλυτα.
3.Οι θερμίδες που υπάρχουν στις ετικέτες δεν είναι απαραιτήτως ακριβείς.
Αλλά περίμενε! Ακόμα και αν ήξερες πόσες θερμίδες χρειάζεσαι και πόσες θερμίδες απορροφάς, δεν ξεμπέρδεψες! Στην πραγματικότητα, το FDA δίνει 20% περιθώριο λάθους στις διατροφικές ετικέτες που πιθανόν βασίζεσαι για να μετράς τις θερμίδες. Αυτό σημαίνει ότι ένα σνακ των 250 θερμίδων μπορεί να έχει από 200 – 300 θερμίδες.
4.Το να μετράς θερμίδες μπορεί να ενισχύσει τα σημάδια πείνας.
Το να εστιάζεις εντελώς στις θερμίδες, αντί στην ποιότητα του τροφίμου που τρως και πώς νιώθεις στην πραγματικότητα πριν αρχίσεις το φαγητό (πείνα, βαριεστημένος, στρεσαρισμένος κλπ) μπορεί να δημιουργήσει ζημιά στις ενδείξεις που σου δείχνουν ότι ήρθε η ώρα να φας. Αν τρως απλά γιατί έχεις το “θερμιδικό περιθώριο”, ακόμα και όταν δεν πεινάς ή δεν τρως επειδή δεν έχεις το περιθώριο πλέον, αλλά ακόμα πεινάς, τότε και στις δύο περιπτώσεις κάνεις το ίδιο λάθος: Αγνοείς αυτό που προσπαθεί να σου πει το σώμα σου.
Εμπιστεύσου το σώμα σου γιατί εκείνο ξέρει τι χρειάζεται πολύ περισσότερη από κάθε application.
5.Η καταμέτρηση των θερμίδων μπορεί να σου δώσει την εσφαλμένη εντύπωση ότι καις το φαγητό που τρως.
Μία από τις μεγαλύτερες παρανοήσεις που συντηρούν οι εφαρμογές είναι ότι μέσα από την άσκηση μπορείς να κάψεις ό,τι έφαγες. Ξεπερνάς το θερμιδικό σου όριο ξανά και ξανά επειδή νομίζεις ότι καις κάθε σου “αμάρτημα”; Όχι το σώμα σου δεν το κάνει ακριβώς έτσι.
Το 2014 μελέτη που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό British Journal of Sports Medicine έδωσε έμφαση στο ότι είναι πολύ σημαντικό “από που προέρχονται” οι θερμίδες στον καθορισμό του αν το σώμα σου θα:
- τις αποθηκεύσει με τη μορφή λίπους,
- θα τις χρησιμοποιήσει για ενέργεια ή
- απλά θα τις δώσει για να εκτελεστεί κάποιος άλλος μηχανισμός.
Επιπλέον, αν σου γίνει ρουτίνα να το παρακάνεις με το φαγητό και μετά να πηγαίνει στο γυμναστήριο, θα γυμνάζεσαι για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα βάση του μεγέθους των junk γευμάτων που καταλώνεις. Αυτό με τη σειρά του, μπορεί να σε κάνει να πεινάς περισσότερο…και να τρως περισσότερο. Φαύλος κύκλος; Σίγουρα.
Τα καλά νέα είναι ότι όταν τρως παραπάνω αραιά και που, το σώμα σου μπορεί να διαχειριστεί αυτές τις έξτρα θερμίδες χωρίς να αυξηθεί το βάρος σου. Είναι όταν παρατρώς σε πιο συχνή βάση που μπαίνεις στη ζώνη αύξησης βάρους.
Αντί να μετράς κάθε θερμίδα που τρως (ή που ΝΟΜΙΖΕΙΣ ότι τρως… και απορροφάς), αν επιθυμείς να χάσεις βάρος, δοκίμασε αυτό:
- Στόχευε σε φρέσκα, ολόκληρα φρούτα όταν πας για ψώνια και σκέψου ότι τρως τρόφιμα, όχι θερμίδες.
- Προσπάθησε όσο πιο σκληρά μπορείς να βλέπεις τη διατροφή σου ως ολότητα και όχι τμηματικά. Αυτό σημαίνει ότι εστιάζοντας σε υγιεινά τρόφιμα όπως φρούτα, λαχανικά, δημητριακά ολικής αλέσεως και άπαχη πρωτεΐνη και
- ταυτόχρονα να τρως συνειδητά – με αργό ρυθμό, μέχρι να νιώσεις ικανοποίηση και χωρίς στερήσεις.
Αν έχεις μια ισορροπημένη διατροφή τον περισσότερο καιρό, το σώμα σου θα απάντήσει σε αυτό βρίσκοντας την ισορροπία του – χωρίς να χρειάζεται να μετράς θερμίδες.
Επιμέλεια: Μαρία Μεντζέλου, Διαιτολόγος – Διατροφολόγος, M.Sc. στην Κλινική Διατροφή, Τηλέφωνο: 6984515475, E-mail: maria.mentzelou@hotmail.com