Το παρελθόν του αγωνίσματος
είναι γεμάτο με εξέχουσες πράξεις ‘ανυπακοής’.

Μπορεί να έχεις παρατηρήσεις ότι αυτά τα γεγονότα μερικές φορές διχάζουν. Την τρέχουσα στιγμή που παρακολουθείς το Super Bowl, την ετήσια δικαιολογία για να κάτσεις μπροστά από την τηλεόραση για τέσσερις ώρες πολιτικών διαφημιστικών σποτ ενώ φλερτάρεις με τον διαβήτη, εκατομμύρια δολάρια ανά δευτερόλεπτο επενδύονται για χάριν του ‘κομματισμού’. Για κάποιους μάλιστα η ομάδα αποτελεί βαρόμετρο της προσωπικής πολιτικής του.

Σε αυτό το πλαίσιο, είναι δελεαστικό να πιστεύουμε ότι υπήρχε κάποτε μια εποχή που ο αθλητισμός ήταν μια αναζωογονητική ανάσα από την πολιτική. Μια καθαρή πηγή φυγής από τα debate της ημέρας. Αλλά αυτό είναι μια φαντασίωση. Ακόμα και στο επαγγελματικό τρέξιμο, οι δράσεις διαφωνίας και πολιτικής διαμαρτυρίας έχουν δείξει επανειλημμένα ότι ο αθλητισμός δεν λαμβάνει χώρα μέσα σε ένα πολιτιστικό κενό. Τα παρακάτω, είναι μόνο μερικά χαρακτηριστικά παραδείγματα στην πρόσφατη ιστορία του τρεξίματος όταν πολλά περισσότερα από τον αθλητικό ανταγωνισμό ήταν σε κίνδυνο.

1966: Roberta ‘Bobbi’ Gibb, Βοστώνη

Το 1964 στο Μαραθώνιο της Βοστώνης η Roberta Gibb η οποία μεγάλωσε κοντά στο Winchester, ήξερε ότι ήθελε να τρέξει σε αυτόν τον ιστορικό αγώνα. Δυστυχώς ήταν αναγκασμένη να το κάνει με τον δύσκολο τρόπο. ‘Οι γυναίκες δεν επιτρέπονται και ακόμα δεν έχουν τις φυσιολογικές ικανότητες να τρέξουν’, ήταν η λακωνική απάντηση του Διευθυντή αγώνα όταν η Gibb υπέβαλε την αίτηση για να αγωνιστεί.

Απτόητη όμως, την μέρα του αγώνα οδήγησε ένα λεωφορείο από το σπίτι της στο San Diego προς την Βοστώνη τον Απρίλιο του 1966. Από το πρωί του αγώνα η Gibb φορούσε μια κουκούλα και κρυβόταν στους θάμνους κοντά στην εκκίνηση μέχρι να δωθεί η έναρξη του αγώνα. Λίγο πριν ξεκινήσει ο αγώνας και αφού είχαν πάρει όλοι τις θέσεις του πετάχτηκε στην γραμμή εκκίνησης. Για την ιστορία, τερμάτισε με ασφάλεια σε 3:21:40 μαζί με τους τρεις πρώτους. Αυτό που έκανε είχε μεγάλη βαρύτητα μιας και δεν ήταν η Αμερική που γνωρίζουμε τώρα.

Οι άνθρωποι δεν συνειδητοποιούν τι επικρατούσε εκείνη την εποχή. Ήταν δύσκολο για μια γυναίκα να γίνει γιατρός ή δικηγόρος, να λειτουργήσει μια επιχείρηση μόνη της. Μια γυναίκα δεν μπορούσε να πάρει μια υποθήκη ή ακόμα να έχει και μια πιστωτική κάρτα στο όνομά της. Και στην κορυφή αυτών δεν μπορούσε και να τρέξει κιόλας. Το 1972 οι γυναίκες εισήλθαν επίσημα στο τρέξιμο έπειτα από αναγνώριση της Αθλητικής Ένωσης Βοστώνης.

1968: Tommie Smith και John Carlos, Μεξικό

Δεκαετίες πριν ο Colin Kaepernick αρχίσει να παίρνει την δικιά του θέση γονατιστός, ο Tommie Smith και o John Carlos οργάνωσαν την πιο δυνατή εικόνα που σχετίζεται με πράξη διαμαρτυρίας κατά την διάρκεια του εθνικού ύμνου της Αμερικής. Οι Ολυμπιακοί Αγώνες στο Μεξικό ήταν κατά την διάρκεια μιας χρονιάς που ήδη είχε μαζικές διαμαρτυρίες στην Αμερική καθώς είχαν προηγηθεί οι δολοφονίες του Μαρτιν Λούθερ Κινγκ Τζούνιορ και του Ρόμπερτ Κέννεντυ.

Στις 16 Οκτωβρίου, ο Smith και ο Carlos κερδίζουν το χρυσό και χάλκινο αντίστοιχα στα 200 μέτρα σπριντ των ανδρών. Όταν οι δύο άνδρες στάθηκαν ξυπόλητοι στο πόντιουμ (ξυπόλητοι για να συμβολίσουν την φτώχεια των Αφρικανών στην Αμερική) μετά την λήψη των μεταλλίων τους φορέσαν ένα μαύρο γάντι, υψώνοντας την γροθιά του ως διαμαρτυρία κατά της φυλετικής διάκρισης που λάμβανε χώρα.

Στη συνέχεια κυνηγήθηκαν, τους αφαιρέθηκαν τα μετάλλια, αντιμετωπίστηκαν ως παρίες, δέχθηκαν απειλές για τη ζωή τους και των οικογενειών τους. Η συγκεκριμένη δράση τους, έδωσε ελπίδα και κουράγιο σε εκατομμύρια καταπιεσμένων και αγωνιστών για τα ανθρώπινα δικαιώματα, σε όλο τον κόσμο. Αποτέλεσε φάρο δύναμης και ελπίδας και ένα μήνυμα πολύ ισχυρότερο ακόμα και από την αρχική τους ιδέα για μποϋκοτάζ των Ολυμπιακών Αγώνων.

‘Για οτιδήποτε έχω κάνει στην ζωή μου και έχω κάνει αρκετά, ποτέ δεν ένιωσα μεγαλύτερη υπερηφάνια από εκείνη την στιγμή στο βάθρο’ ήταν τα λόγια του John Carlos.

2000: Catherine ‘Gathy’ Freeman, Σίδνεϊ

Όπως οι προηγούμενοι αθλητές έτσι και η Αβοριγινή Αυστραλιανή σπρίντερ Freeman θα παραβίαζε ότι η Ολυμπιακή Επιτροπή θεωρούσε κατάλληλη συμπεριφορά. Το 1994 στους Κοινοπολιτιακούς Αγώνες, η Freeman γίορτασε τις νίκες τις σε 200 και 400 μέτρα κρατώντας και τις δύο σημαίες (Αυστραλίας και Αβοριγίνων) κατά την διάρκεια του γύρου του θριάμβου. Στους ίδιους αγώνες βρισκόταν το σπουδαίο πρόσωπο του Arthur Tunstall ο οποίος επίπληξε την Freeman για το περιστατικό και τόνισε ότι όλοι οι αθλητές θα πρέπει να είναι κάτω από μία σημαία.

Γνωρίζοντας ότι μία παρόμοια συμπεριφορά θα μπορούσε να οδηγήσει σε αφαίρεση του μεταλλίου, η Freeman ήταν σύμφωνη, και μετά την κατάκτηση του αργυρού μεταλλίου στα 400 μέτρα στους Ολυμπιακούς Αγώνες της Ατλάντας το 1996 πανηγύρισε με την σημαία της Αυστραλίας. Τέσσερα χρόνια αργότερα ωστόσο, στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Σίδνεϊ έπειτα από την κατάκτηση του χρυσού μεταλλίου στα 400 μέτρα, αποφάσισε να γιορτάσει με τους δικούς της όρους! Έτρεξε τον γύρο του θριάμβου κρατώντας και τις δύο σημαίες με 100.000 θεατές να πανυγηρίζουν μαζί της.

2016: Feyisa Lilesa, Ρίο Ντε Τζανέιρο

Το καλοκαίρι που μας πέρασε ο Lilesa χάρισε άλλη μία ξεχωριστή στιγμή στον αθλητισμό. Πλησιάζοντας στην γραμμή του τερματισμού και έχοντας εξασφαλίσει την δεύτερη θέση, ο Lilesa σταύρωσε τα χέρια του σχηματίζοντας ένα ‘Χ’. Ο 26-χρονός Αιθίοπας δρομέας είχε άλλα πράγματα στο μυαλό του, εκτός από τον εορτασμό για το πρώτο του Ολυμπιακό μετάλλιο.

Το σύμβολο ‘Χ’ ήταν μια χειρονομία αλληλεγγύης προς την περιφέρεια της Ορόμια που είναι η μεγαλύτερη περιφέρεια της Αιθιοπίας, οι οποίοι διαδηλώνουν ειρινικά ως απάντηση αρχικά στην κυβέρνηση για εκμετάλλευση της γης του. Στην συνέχεια οι διαδηλώσεις είχαν βία από τις δυνάμεις κρατικής ασφάλειας. Σύμφωνα με έκθεση της Human Rights Watch από τον Ιούνιο του 2016 περισσότεροι από 400 διαδηλωτές έχουν σκοτωθεί στην Αιθιπία και δεκάδες χιλιάδες έχουν συλληφθεί.

‘Αν πάω πίσω στην Αιθιοπία ίσως να με σκοτώσουν’ δήλωσε ο Lilesa στον Τύπο μετά τον αγώνα. ‘Αν δεν με σκοτώσουν, θα με βάλουν στην φυλακή’, ‘αν δεν με βάλουν φυλακή θα με μπλοκάρουν στο αεροδρόμιο’. Ο Lilesa κατάφερε να ενωθεί και πάλι με την οικογενειά του έπειτα από 6 μήνες.

‘Αγαπάω τους ανθρώπους μου και την χώρα μου’ είπε στην Washington Post τον περασμένο Σεπτέμρβιο. ‘Δεν θέλω να ζω σαν εξορισμένος’. ‘Ελπίζω να πάω σπίτι σύντομα όταν έρθει η αλλαγή στην Αιθιοπία’.

Πηγή: outsideonline.com

Επιμέλεια: Μιχάλης Καραγιώργος, Απόφοιτος ΤΕΦΑΑ